Oprichter Lendahand wil met kapitalisme de armoede bestrijden

Voorheen maakte Peter Heijen als zakenbankier rijke mensen rijker. Nu trekt hij met zijn platform Lendahand mensen in ontwikkelingslanden uit de armoede.

Een carrièreswitch die idealistisch gedreven klinkt. En dat is het ook. Maar vergis je niet: de methode die Heijen gebruikt is puur kapitalistisch. “Ik ben een rechts denkend mens.”

Lendahand werd door Heijen in 2012 opgericht.  Het platform, dat Nederlandse geldschieters aan MKB’ers in ontwikkelingslanden koppelt, ging twee jaar later live. Op de website staan leningen met een rente van zo’n 3 à 4 procent. Niet alleen goeddoenerij dus, maar ook een aardig rendement.

In totaal stroomt er een volume van een miljoen euro per maand door het platform vanuit Nederland naar tien geselecteerde ontwikkelingslanden, waaronder Colombia, Mongolië en Oeganda. Qua investeringsvolume is Lendahand het op twee na grootste crowdfundplatform op de Nederlandse markt. Lendahand opereert vanuit Rotterdam.

Zakenbankier aan de Keizersgracht

Voordat Heijen Lendahand oprichtte, zag zijn leven er anders uit. “Ik bepaalde als aandelenanalist wat bedrijven in de oliesector, zoals Vopak, Shell en SMB Offshore, waard zijn. En ik bracht advies uit aan de klanten van de bank.”

De bank waar Heijen het over heeft is Theodoor Gilissen, een private bank voor vermogende particulieren, gevestigd in een statig, oud pand op de Amsterdamse Keizersgracht.

“Ik vind het nog steeds een gave wereld,” zegt Heijen over de aandelenmarkten. “Het is een soort spel dat iedere dag weer opnieuw live gaat. Als econometrist heeft dat me altijd gefascineerd.”

Grip proberen te krijgen op de aandelenmarkt was een leuk spel. Maar na verloop van tijd ging Heijen meer en meer beseffen dat de koers van de markt willekeur is. “Ik ben ervan overtuigd geraakt dat koersen en de economie niet te voorspellen zijn. Economie is voor een groot deel psychologie. En dat kun je niet voorspellen.”

Nog belangrijker dan de willekeur van de markt, was voor hem de betekenis van zijn baan. Of in zijn ogen eigenlijk: de betekenisloosheid van zijn baan. “Aandelen analyseren draait uiteindelijk om geld verdienen. Ik wilde meer doen met mijn carrière dan klanten die het al goed hebben rijker maken.”

De stad waar het besef kwam

De zakenbankier pakte zijn backpack om zich te beraden en gedurende een aantal maanden meer van de wereld te zien. Uiteindelijk landde hij in Dhaka, een stad die je - zacht uitgedrukt - kunt omschrijven als een plek voor gevorderde reizigers. De hoofdstad van Bangladesh staat op lijstjes bekend als een van de armste en meest onleefbare steden ter wereld.

“Wat ik daar zag had ik nog niet eerder gezien. Zoveel bedelende kinderen op straat, zonder moeder. India was ook wel heftig qua cultuurschok, maar Dhaka was echt nog veel erger,” blikt hij terug op zijn ervaring.

In het guest house waar Heijen verbleef, ontmoette hij Lisa – een Nederlandse dame. Zij had deze verblijfplaats opgezet met als doel om kinderen in Dhaka, die voorheen op straat leefden, van een baan en onderkomen te voorzien.

En dat lukte Lisa. “Dankzij haar hadden deze kinderen kleding, konden ze zich wassen en hadden ze te eten,” zag Heijen met zijn eigen ogen. “Ik dacht toen bij mezelf: ‘Zij haalt kinderen van de straat. En ik? Ik volg aandelen voor vermogende cliënten’.”

Terug in Nederland ging hij op onderzoek uit. Als een echte bankier, maar dan op zoek naar de oorzaak van de armoedekoers.

Meer MKB nodig in ontwikkelingslanden

Heijen ontdekte dat het creëren van banen het beste middel is om armoede te bestrijden. “Banen komen voort uit een gezond midden- en kleinbedrijf. In Nederland komt 60 tot 70 procent van de banen van het MKB. In ontwikkelingslanden is dat vaak rond de 20 tot 30 procent. Te weinig dus.”

Het merendeel van de arme economieën bestaat uit microbedrijfjes in plaats van uit MKB’ers en dat komt volgens Heijen weer door het gebrek aan (betaalbare) financiering.

Heijen zegde zijn baan op en begon Lendahand, een platform dat crowdinvesteerders uit Nederland aan een lening koppelt voor opstartende en uitbreidende MKB-bedrijven uit ontwikkelingslanden. Vanaf dat moment begon het ondernemen.

Inmiddels is er al veel bereikt. Uit de cijfers van Lendahand blijkt dat er via het platform meer dan 17 miljoen euro is uitgeleend aan ondernemers sinds het live is gegaan. Daarmee zijn meer dan 1700 ondernemers gefinancierd en 3.163 banen zijn gecreëerd.

Peperplantageproject in Cambodja

Een bezoekje aan de website leert in wat voor soort financieringsprojecten Lendahand bemiddelt. Neem bijvoorbeeld de pas afgeronde financiering van Tornh.

“Tornh is 60 jaar en woont samen met haar man en twee kinderen in de Tbong Khmum provincie in Cambodja. Sinds 2011 heeft ze een eigen peper plantage waarmee ze in het levensonderhoud van haar gezin kan voorzien. Haar man verbouwt daarnaast groenten en watermeloenen.”

“Met een lening kan Tornh landbouwmaterialen kopen en meer peper gaan verbouwen. Ze verwacht dat deze investering ervoor zal zorgen dat haar oogst en dus haar inkomen omhoog zal gaan.”

De rente van deze lening uit Cambodja bedraagt 3,25 procent, vergelijkbaar met de andere projecten. “Gezien de huidige rentestanden is dat geen verkeerd rendement,” vindt Heijnen. “We bieden gewoon marktconforme rentes. Eigenlijk heel kapitalistisch.”

Een rente zegt echter niet alles. Hoe zit het met het risico? Heijen wijst erop dat het risico van de leningen op de Lendahand website in veel gevallen wordt afgedekt door lokale partners,  ondanks dat het gaat om MKB’ers in nogal politiek en economisch onstabiele landen.

Slechts op “1 à 2 procent” van de leningen wordt afgeschreven, geeft hij mee. “Vergelijkbaar met de kredietportefeuille van ABN Amro.”

Dat bijna alle leningen netjes terug betaald worden, komt volgens de oprichter omdat Lendahand in de ontwikkelingslanden werkt met lokale partners die daar al enkele jaren actief zijn. “Zij verstrekken de leningen en onderhouden de relatie met de ondernemers. Lendahand beoordeelt de lening en plaatst de aanvraag vervolgens op zijn website.”

Nog steeds bankier

Bij die beoordeling van de leningen gaat Heijen, samen met een van zijn compagnons, Koen Thé, die voorheen werkte bij Goldman Sachs en zich in 2014 bij het platform voegde als CFO, te werk als een bankier. “We kijken naar zaken als het onderpand, het risico op wanbetaling en dat soort factoren. Als echte bankiers en bovendien beiden afgestudeerd in econometrie.”

Ook reist het tweetal indien nodig naar de landen om de lokale partners en ondernemers te bezoeken.

Naast het bestrijden van de armoede, heeft Heijen ook een doel voor Lendahand zelf: winstgevend worden. “We zijn afhankelijk van kapitaalverschaffers omdat we verlies maken, maar daar wil ik verandering in brengen. Ik wil laten zien dat je met goed doen ook een winstgevend bedrijf kan runnen.”

Persoonlijk heeft de voormalige bankier financieel en qua vrije tijd veel ingeleverd. Naar eigen zeggen kon hij bij zijn vorige baan 100 duizend euro verdienen. Een groot verschil met het jaarloon dat hij in de eerste jaren van zijn startup ontving: 10.000 euro.

“Gelukkig werkt mijn vrouw ook. Zij is de kostwinner. We woonden vroeger in De Pijp (red, Amsterdam). Nu wonen we in een dorp naast Utrecht.”

Dat financiële plaatje maakt hem niet zo uit. Gelukkiger is hij namelijk wel met zijn nieuwe carrière. “Vroeger sliep ik voor werk in hotelkamers van 450 euro per nacht in mooie steden. Nu verblijf ik voor een paar tientjes in hostels in landen als Oeganda. Dat past echt beter bij me."

Het doel is ook: winst maken

Toch kijkt Heijen er wel naar uit als Lendahand, dat een bv is en geen stichting, straks beter draait en winst maakt. “Dan kan ik mezelf en het team hopelijk een meer marktconform salaris betalen en iets meer papadagen opnemen. Ik heb drie zoontjes. Soms zie ik die weinig.”

Het ondernemen is af en toe ook zwaar. Maar de oprichter van Lendahand vindt dat het allemaal waard. Hij denkt echt dat het armoedeprobleem kan worden opgelost met crowdfunding.

“ING heeft becijferd dat als het MKB in ontwikkelingslanden voor 3000 miljard dollar aan financiering wordt voorzien het armoedeprobleem weg is. Dat klinkt veel. Maar het totale vermogen op de wereld is 150.000 miljard dollar. Een paar procent daarvan zou dus al genoeg zijn.”

En dan komt de rechtsdenkende bankier weer in Heijnen naar boven: “Crowdfunding is in veel gevallen ook beter voor het rendement van de verstrekker. Alleen al in Nederland staat 400 miljard euro op spaarrekeningen. Dat is dus alleen nog maar in Nederland! Daar krijg je nagenoeg nul procent rente. Bij ons krijg je 3 tot 4 procent op jaarbasis. Meer mensen zullen dit zien. Ik geloof heilig in de vrije markt. Kapitalisme gaat de armoede oplossen.”